Ankraj Nedir, Ankraj Çeşitleri Nelerdir?

Gömme veya saplama anlamına gelen ankraj, zemin içerisinde belli bir açı ile açılmış olan deliğe, yüksek dayanımlı ve korozyonlara karşı korumalı olan özel çelikten öngermeli bir halat veya halatlar deneti yerleştirerek, beton enjeksiyonu yapılmasından oluşan yapısal uygulamadır.

Ankrajın Özelliği Nedir?

Ankrajlar, üzerine uygulanan gerilme kuvveti zemine iletilmektedir. Ankraj kuvveti taşıyıcı elemandan kuvveti almaktadır. Bu ankraj istinat duvarında ve temel olabilir. Temelde kuvveti kolondan almaktadır ve temele iletir. Genelde çelik elemanların temele bağlanmasında önemli rol oynamaktadır. İstinat duvarlarında duvara gelen toprak yükü gibi etkileri almaktadır ve çapraz şekilde bağlanan ankraj elemanlarına iletmektedir. Bu sayede devrilmeye zorlanan duvar kuvvetlendirilmiş olacaktır.

Ankraj Ne İşe Yarar?

Ankraj, taban alanda belli bir açı ile açılmış olan deliğe beton enjeksiyonu yapılmasıdır. Bu işlemde kullanılan ön gerdirme özel çelik halat, korozyona ve dayanıklılığa karşı korumalıdır. Ayrıca saplama olarak bilinir. Ankrajlar, yapı elemanlarını betona demirleme ve tutturma amaçlı kullanılır.

Ankraj Kullanım Amaçları Nelerdir?

• Gevşek zeminde göçmeyi engelleme
• Yeraltı otoparklarında kullanılmaların zorunlu olması
• Barajların yükseltilmesi ve iskele dalgaların zarar vermemesi
• Kazılarda çalışan insanların güvenliğinin sağlanması
• Yeraltı ulaşım güzergâhlarını kullanmak
• Sismik ve deprem olaylarında, can kayıplarını önleme

Ankraj Türleri Nelerdir?

Ankraj, kullanım amaçlarına göre ikiye ayrılmaktadır;

• Pasif ankraj: Kendi başına yük taşımaz. Yük taşımaları için zeminin ankraja hareket etmesi gerekir.
• Öngermeli ankraj: Büyük hareketleri daha makul seviyelere indirger. Genelde yapıya ya da zemin yüzey levhasına çekilerek imal edilir. Kalıcı ve geçici ankrajlar olarak ikiye ayrılmaktadır. Geçici ankraj, inşaat sırasında uygulanmaktadır ve kısa süreli olarak katkı sağlar. Ortalama ömrü 2 yıldır. Kalıcı ankraj ise, sürekli olarak kazı ve yapı alanlarına destek sağlar. Ortalama servis ömürleri 75 ila 100 yıl arasıdır.

Ankraj Nerelerde Kullanılır?

• Gevşek zemin yapılarına sahip ve göçme tehlikeleri olan yapılarda kullanılmaktadır.
• Kaymaya eğimli yapıların sağlamlaştırma için kullanılmaktadır.
• Bina altlarına yapılan otopark sistemlerine ankraj sistemini kullanmak zorunludur.
• Barajların yükseltilmesi amacı ile kullanılmaktadır.
• İskeleye gelen gemilerin oluşturduğu dalgaların insanlara zarar vermemesi için kullanılmaktadır.
• Denizlerde dalgakıranı önlemek amacı ile kullanılmaktadır.
• Yer altında kazılarında çalışan insanların güvenliğini sağlamak.
• Depremlerde can kayıplarını önlemek.
• Yer altından yapılan ulaşım güzergahlarının yapım aşamalarında kullanılır.

Ankraj Elemanları Nelerdir?

• Ankraj Deliği: Ankraj elemanının yerleştirildiği deliktir.
• Çelik Halat: Yüksek vanadyum ve karbon alaşımlarıyla üretilen elemandır.
• Kafa: Plakanın üzerine gelen ve sıkışmayı sağlayan elemandır.
• Plaka: Zeminle kafa arasında olan taşıyıcı elemandır.
• Grip (Kama): Kafa içine yerleştirilerek, gerdirme sırasında halatları sabitler.
• Merkezleyici: Ankraj demetinin merkeze yerleştirilmesi sağlanır.
• Ayırıcı: Ankrajın malzemelerini bir arada tutarak nizami şekilde ayırır.
• Koruge Boru: Ankrajı korozyondan korumak için ankrajın deliklerine yerleştirilir.
• Enjeksiyon: Ankraj deliğine basınçla doldurulan harçtır.
• Ankraj Kökü: Öngerme kuvvetini zemine aktarır.

Ankraj Kullanımının Yararları Nelerdir?

• Kalabalık bölgelerde derin kazılar güvenli ve ekonomik yapılmaktadır.
• Zeminde beklenmeyen bir problemle karşılaşıldığında alternatif çözümlere olanak sağlanır.
• Daha dar kazılar yapıldığından zeminde zedelenme azalır.
• Yatayda kazı alanı azalmakta bu sayede inşaat alanına yakın bulunan yol, bina, su, elektrik vb. sistemlerin zarar görmesi engellenir.
• Arka dolgu ihtiyaçları ortadan kalkar.
• Geçici kazı sistemleri kalıcı yapının bir parçası gibi kullanılmaktadır.

Ankraj Nasıl Yapılır?

Ankraj uygulanacak duvarın veya betonun uygun cihazlarla delinmesinden sonra delik içinde olan beton ve tozlar temizlenir. Temizliği tamamlanan bölgeye yapıştırıcı malzeme sıkılmaktadır ve içine ankraj malzemesi yerleştirilerek sabitleme işlemleri yapılır. İstinat duvarlarında bulunan ankrajlarda bir başlık yapılmaktadır ve tüm ankrajlar bu başlığa bağlanır. Ankrajların belirli periyotlar ile kontrol edilmesi gerekmektedir.